E-commerce zit in de lift. Het aantal mensen dat in België online koopt, stijgt en het aandeel kmo’s dat in een andere EU-lidstaat online verkoopt, neemt toe. Enkele internationale consultancybedrijven én Google rekenen ons land tot één van de meest aantrekkelijke en beloftevolle e-commercemarkten in de wereld. Ondanks deze positieve geluiden ligt het aantal online-aankopen lager dan in de buurlanden, is het aandeel burgers dat nog nooit een online-aankoop deed hoger dan het EU-gemiddelde en wordt relatief veel in het buitenland gekocht. Daarom vraagt de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) aan de Vlaamse Regering om e-commerce voldoende te ondersteunen en hierbij zowel oog te hebben voor de handelaars/ondernemers als de consumenten. Verder dringt zich ook een slimme en duurzame aanpak van logistiek en mobiliteit op om van e-commerce een blijvend succes te maken.
Ann Vermorgen, voorzitter SERV: “E-commerce is een belangrijk element in de digitalisering van onze economie, maar we voelen nog veel koudwatervrees, zowel langs de kant van de handelaars en ondernemers als langs de kant van de consumenten. De Vlaamse overheid kan deze barrières mee helpen overwinnen met flankerend beleid en gerichte ondersteuning om e-commerce in Vlaanderen alle kansen te geven. Dialoog tussen werkgevers en werknemers is daarbij cruciaal want e-commerce vraagt vaak aanpassingen in de arbeidsorganisatie.”
Flankerend beleid van de overheid moet handelaars/ondernemers beter ondersteunen
Digitale ontwikkelingen zoals e-commerce maken een nieuwe winkelbeleving mogelijk. Ze vormen eerder een kans dan een bedreiging, maar daarvoor moeten handelaars hun drempelvrees zien te overwinnen. De Belgische kmo’s reden al een sterke inhaalrace. Toch biedt momenteel slechts één op de vier (23%) ondernemingen de mogelijkheid om online te bestellen. Dat kan beter want volgens de sociale partners is e-commerce een vast onderdeel van hedendaagse businessmodellen, complementair aan de traditionele verkoopmethoden.
E-commerce zou daarom meer aandacht moeten krijgen in opleidingen en vormingen. Het gaat dan o.a. over informatie over nieuwe technologische ontwikkelingen en winkelconcepten, de nieuwe Europese BTW-regeling voor e-commerce, consumenten- en persoonsgegevensbescherming … Er zou ook meer oog moeten zijn voor de toegang tot kapitaal voor jonge start-ups en scale-ups. Zij zijn ook actief in e-commerce maar botsen nu te vaak op financiële barrières waardoor Belgische bedrijven te weinig doorbreken op de internationale digitale markt. Ook het promoten van rolmodellen en best practices kan onze bedrijven inspireren om meer of beter actief te zijn op de groeiende internationale e-commercemarkt.
Consumenten moeten digitaal vaardiger worden
Het aantal burgers dat internetaankopen doet ligt in België (56,8%) net iets hoger dan het EU-gemiddelde (55,1%), maar beduidend lager dan in de buurlanden (Frankrijk (65,8%), Nederland (73,9%), Duitsland (74,1%) en Luxemburg (78,4%). Bovendien bestellen Belgen meer dan gemiddeld bij buitenlandse leveranciers. Uit onderzoek van de Europese Commissie blijkt ook dat consumenten met heel wat vragen en bezorgdheden zitten over internetaankopen. Dit belemmert zeker de verdere ontwikkeling van e-commerce.
Verder heeft een vierde van de bevolking (16-74 jaar) in België weinig digitale vaardigheden (25,4%) en heeft 11,2% zelfs nog nooit met internet gewerkt.
Deze cijfers tonen aan dat de overheid zeker ook langs consumentenzijde een tandje moet bijsteken om de digitale vaardigheden van alle burgers verder te ontwikkelen. Extra aandacht is nodig voor kwetsbare groepen. Dat kan in de eerste plaats via sensibilisering en (volwassenen)onderwijs in samenwerking met de consumentenorganisaties. Als mensen met meer vertrouwen en beter geïnformeerd op het internet surfen, kan dat een hefboom zijn voor de ontwikkeling van e-commerce.
Leveren met slimme logistiek en duurzame mobiliteit
Online bestellingen leveren, leidt tot andere verplaatsingen in een fijnmazig netwerk. Bovendien gaat het vaak over kleine hoeveelheden per levering. Een slimme logistieke aanpak met regionale knooppunten en distributiecentra aan de rand van de stad kan deze goederenstromen wellicht efficiënter aanpakken. Deze hubs kunnen duurzame mobiliteit in de hand werken met o.a. rationalisering van vervoer naar de binnenstad met kleinere en schonere (elektrische) voertuigen. Onderzoek moet dit verder uitwijzen. De Vlaamse sociale partners vragen de Vlaamse Regering rekening te houden met deze nieuwe ontwikkelingen en na te denken over hoe zij dit mobiliteitsvraagstuk concreet wil aanpakken.
Advies e-commerce is eerste output van sociaal overleg over arbeidsmarkt en economie van de toekomst
Het sociaal overleg blijft voor de Vlaamse sociale partners het middel bij uitstek om samen met de overheid nieuwe evoluties in goed banen te leiden en zo onze toekomstige welvaart en welzijn te garanderen. Dit advies over e-commerce is een eerste output in het overleg dat de Vlaamse sociale partners in 2017 hebben opgestart over ‘de economie en arbeidsmarkt van de toekomst’. Zij willen de gevolgen van deze belangrijke evoluties in kaart brengen en uitzoeken welke antwoorden ze hierop kunnen formuleren.
Naast het advies e-commerce publiceert de SERV vandaag daarvoor ook twee startnota’s: een over de ruimere problematiek van digitalisering en robotisering en een over circulaire economie.