Iets meer dan de helft van de personeelsleden in het onderwijs heeft in 2016 een werkbare job. Deze werkbaarheidsgraad ligt boven het globale cijfer voor de Vlaamse arbeidsmarkt. Maar de laatste tien jaar daalde het aandeel onderwijspersoneel met werkbaar werk systematisch. Dat heeft vooral te maken met de toename van werkstressklachten en werk-privé-combinatieproblemen in de sector.
In 2007 kwam de onderwijssector zeer dicht tegen het streefdoel van een werkbaarheidsgraad van 60%. In 2007 achtte bijna 73% van de personeelsleden uit het onderwijs doorwerken in hun huidige job tot de pensioenleeftijd haalbaar. In 2016 is dit aandeel gedaald tot 50%. Tegelijkertijd blijkt ook de groep die vragende partij is voor aangepast werk (lichter werk, minder uren) om langer te kunnen werken, bijna verdubbeld: van 24% in 2007 naar 46% in 2016.
Ann Vermorgen, voorzitter SERV: “Zowat de helft van de leerkrachten plaatst vraagtekens bij de haalbaarheid van de recent verhoogde pensioenleeftijd. Dat plaatst de werkbaarheid en vooral het werkdruk- en stressprobleem met stip op de agenda van de onderwijssector. De nieuwe werkbaarheidsmonitor levert relevante cijfers voor zowel de Vlaamse Regering, als de koepels en onderwijsvakbonden voor de lopende besprekingen over een loopbaanpact in de sector.”
Terugval van de werkbaarheidsgraad onderzocht
De terugval in werkbaarheid is vooral toe te schrijven aan psychische vermoeidheid. Die problematiek is op negen jaar tijd gevoelig toegenomen. Ook de werk-privébalans evolueerde negatief in het onderwijs.
Op het vlak van leermogelijkheden voor het personeel en werkbetrokkenheid of motivatie kan het onderwijs een positief rapport voorleggen. Voor deze werkbaarheidsdimensies haalt de sector veruit de meest gunstige scores op de Vlaamse arbeidsmarkt. De leermogelijkheden namen het afgelopen decennium toe. Voor werkbetrokkenheid ging recent wel een knipperlicht branden.
De ongunstige evolutie van de psychische vermoeidheid wijst in de richting van een toegenomen arbeidsbelasting in het onderwijs. Het aandeel personeelsleden dat aankijkt tegen een hoge werkdruk steeg in de afgelopen drie jaar tot 37%. Ook voor emotionele belasting merken we een toename van de groep in een problematische situatie naar 35%.
Evolutie van de werkbaarheidsgraad in de onderwijssector en op de Vlaamse arbeidsmarkt
Bron: Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2004-2016
Aandeel werknemers met werkbaarheidsknelpunten in de onderwijssector
Bron: Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2004-2016
Werkbaar werk doet langer werken
De sociale partners in de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) benadrukken al vele jaren dat langer doorwerken maar kan lukken als dit ook haalbaar is voor de betrokkenen en jobs voldoende kwaliteitsvol zijn.
Sinds 2004 brengt de Stichting Innovatie & Arbeid, het onderzoekscentrum van de SERV, de werkbaarheid (in sectoren) op de Vlaamse arbeidsmarkt gedetailleerd in beeld. De Vlaamse Werkbaarheidsmonitor is een initiatief van de Vlaamse sociale partners en werd ontwikkeld door de Stichting Innovatie & Arbeid. Alle informatie en onderzoeksresultaten vind je op http://www.werkbaarwerk.be.