Een breed Vlaams mensenrechteninstituut biedt mogelijkheden om de bescherming van men-senrechten in Vlaanderen te versterken. Om te vermijden dat het landschap verder versnippert, moet er snel duidelijkheid komen over de rol van de al bestaande mensenrechteninstituten. Een eenheidsloket waar iedereen terecht kan met een klacht of melding over mensenrechten ver-kleint de kloof met de burger. Dat zeggen de Vlaamse sociale partners en de kansengroepen, verzameld in de Commissie Diversiteit bij de SERV. De commissie vraagt de Vlaamse Regering om haar vertrek uit Unia voor klachten inzake discriminatie te heroverwegen.
Samenwerking essentieel op alle niveaus
Om een breed Vlaams mensenrechteninstituut te realiseren moet er snel duidelijkheid komen over het lot van de andere Vlaamse mensenrechteninstanties zoals het Kinderrechtencommissa-riaat en het Vlaams Vredesinstituut. De commissie vindt het belangrijk dat deze instanties hun bevoegdheden en expertise behouden. Een goede samenwerking met instanties op verschillen-de bestuursniveaus is onontbeerlijk. Dat vraagt goede afspraken over bevoegdheidsverdelingen, doorverwijzingen, samenwerking en registratie van klachten en meldingen. Een Vlaams mensenrechteninstituut moet zoeken naar onderhandelde oplossingen die de men-senrechten respecteren. Ook moet het instituut in rechte kunnen optreden in eigen naam. Dat vergt een duidelijk kader voor de bemiddeling.
Eenheidsloket vergroot toegankelijkheid
De complexe bevoegdheidsverdeling in ons land maakt dat het niet eenvoudig is te weten bij wel-ke instantie men terecht kan om een mensenrechtenschending te melden. Een overkoepelend Vlaams mensenrechteninstituut dat het landschap vereenvoudigt, kan de afstand tot de burger verkleinen. Het is voor de commissie ook belangrijk dat een klachtenmechanisme wordt uitge-bouwd voor alle mensenrechten op alle Vlaamse bevoegdheden. Zo kan iedereen een gegronde klacht indienen over mensenrechtenschendingen, ook als hij of zij geen betrokken partij is. Wie nu een klacht wil indienen moet een belang aantonen.
De commissie ziet ook heil in een eenheidsloket. Dat maakt het instituut toegankelijk voor ieder-een en zorgt dat schendingen van mensenrechten op een laagdrempelige manier kunnen gemeld worden. Het is niet aan de burger om uit te zoeken op welk beleidsniveau hij een melding of klacht moet indienen, dit is aan de instellingen zelf. In het oprichtingsdecreet spreekt de Vlaamse Regering wel over een eenheidsloket maar ze blijft op de vlakte over wie dit zal trekken en finan-cieren en wanneer dat er zal zijn. De commissie vraagt om dit snel te realiseren.
Heroverweeg uitstap Unia
De Commissie Diversiteit vraagt de Vlaamse Regering om de voor- en nadelen van een uitstap uit Unia goed af te wegen. De commissie ziet geen meerwaarde in een apart instituut dat discrimina-tieklachten op Vlaams niveau behandelt. Unia blijft immers bevoegd voor meldingen en klachten over discriminatie op het federale niveau. Niet alleen wordt het moeilijk voor mensen om te we-ten bij wie ze terecht kunnen om een klacht of melding in te dienen, de manier waarop deze wor-den behandeld, zal ook verschillen naargelang het bevoegdheidsniveau. Unia moet ook blijven functioneren als onafhankelijk mechanisme in de uitvoering van het VN-verdrag handicap.