Vlaamse werkbaarheidsmonitor zelfstandige ondernemers - meting 2016

Project status
Afgerond

De werkbaarheidsmonitor brengt sedert 2007 driejaarlijks de kwaliteit van de jobs van zelfstandige ondernemers of de werkbaarheid cijfermatig in beeld. Voor verschillende deelgroepen (bv. mannen, vrouwen, leeftijdsgroepen, starters, groeiers, enz.) en sectoren wordt becijferd hoe jobs scoren op het vlak van werkstress, motivatie, leermogelijkheden en werk-privé-balans.

De werkbaarheidsmonitor kwam er op initiatief van de Vlaamse sociale partners die met de Vlaamse Regering afspraken te streven naar meer kwaliteitsvolle jobs. Die afspraken zijn concreet gemaakt in het zogenaamde Toekomstpact voor Vlaanderen (Pact 2020). De Stichting Innovatie & Arbeid kreeg de opdracht om de werkbaarheid in Vlaanderen cijfermatig in beeld te brengen.

Wat onderzoeken we?

De werkbaarheidsmonitor meet vier belangrijke aspecten van arbeidskwaliteit: psychische vermoeidheid (werkstress), welbevinden in het werk (motivatie), leermogelijkheden en de balans tussen werk en privé. Werkbaar werk houdt in dat je door het werk gemotiveerd wordt en kansen krijgt om bij te leren. Het houdt ook in dat je er niet problematisch overspannen van wordt en dat de werk-privébalans in evenwicht is. Werkbaar werk of de werkbaarheidsgraad is het percentage dat niet problematisch scoort voor én werkstress én motivatie én leermogelijkheden én werk-privé-balans.

Kwaliteit van de arbeid komt tot stand in een context waarin een hele reeks factoren een rol spelen. De werkbaarheidsmonitor kijkt naar mogelijke sleutels op de werkplek zelf om de werkbaarheid van jobs te verbeteren. Deze sleutels zijn: de werkdruk (heeft te maken met werktempo, tijdslimieten), de emotionele belasting (vooral belangrijk bij zogenaamde contactberoepen), de afwisseling in het werk en de (fysieke) arbeidsomstandigheden (veiligheids- en gezondheidsrisico’s).

Werkwijze

De werkbaarheidsenquête is een schriftelijke bevraging van een representatief staal van ‘zelfstandige ondernemers in hoofdberoep’ (Vlaams Gewest). In 2016 werden 10.000 zelfstandige ondernemers  bevraagd en werd een nettorespons van 27,3% opgetekend.

Timing

De werkbaarheidsenquête wordt om de drie jaar uitgevoerd. De eerste meting werd uitgevoerd in 2007, de recentste in 2016.

Resultaten

In 2016 bedraagt de werkbaarheidsgraad voor zelfstandige ondernemers in Vlaanderen 50,7%. Dit cijfer verschilt niet (significant) van de situatie die werd geregistreerd bij de meting in 2013 (51,4%), toen wel een toename van het aandeel zelfstandige ondernemers met een werkbare job t.o.v. 2010 (47,8% in 2010) werd vastgesteld. Over de volledige meetperiode en in vergelijking met de nulmeting in 2007 (47,7%) is er dan ook sprake van een statistisch betekenisvolle verbetering van de werkbaarheidsgraad bij de zelfstandige ondernemers met 3 procentpunt.

Figuur 1: % werkbare jobs (groen) en niet-werkbare jobs (oranje), zelfstandige ondernemers, 2007-2016

Een volledig overzicht van alle publicaties uit de metingen van 2004 tot en met 2016 vind je hier terug.

De Stichting ontwikkelde daarnaast ook een handige tool om de werkbaarheid van werk in uw eigen bedrijf of organisatie na te gaan en te optimaliseren. Deze tool vind je hier terug.