Slechts één op de vijf ondernemers vindt dat hij/zij voldoende kennis heeft van management en bedrijfsbeheer. Eén op de drie spreekt zelfs over een ernstig tekort. Tegelijk maakt amper de helft van de ondernemers werk van bijscholing. Nochtans zijn sterke vaardigheden belangrijk voor zelfstandige ondernemers. Ze zijn de sleutel voor een succesvol ondernemerschap. Dat blijkt uit een analyse van de SERV-Stichting Innovatie & Arbeid op basis van de Vlaamse Werkbaarheidsmeting.
Kwaliteit van de competentieportfolio
De competentieportfolio is de verzameling van vaardigheden waarover een ondernemer beschikt om zijn of haar job uit te oefenen. De competentieportfolio omvat vijf elementen: basisopleiding, bijscholing, leermogelijkheden, technische competenties en managementcompetenties. Op basis van de Vlaamse Werkbaarheidsmeting brengt de Stichting Innovatie & Arbeid in kaart hoe het met de competentieportfolio van zelfstandige ondernemers staat.
Steeds meer ondernemers zijn hooggeschoold (59%). Bijna alle bevraagden (96,5%) vinden dat zij voldoende leermogelijkheden hebben. Hoewel het aantal ondernemers dat zich bijschoolt licht is toegenomen, geeft 48% aan dit niet te doen. Iets minder dan de helft voelt zich vaktechnisch voldoende onderlegd maar slechts één op de vijf ondernemers vindt zich helemaal bekwaam op het vlak van management en bedrijfsbeheer.
Hoe hoger de basisopleiding, hoe beter ondernemers scoren in hun competentieportfolio, behalve op het vlak van managementcompetenties. Een derde van de ondernemers spreekt zelfs over een ernstig tekort. Tot deze groep behoren, meer dan gemiddeld, de meestal hoog opgeleide vrije beroepen maar ook vrouwelijke zelfstandigen, ondernemers onder de 40 jaar, ondernemers die minder dan vijf jaar actief zijn en eenmanszaken zonder personeel.
Inzetten op competenties loont
Ondernemers met een sterke competentieportfolio zijn succesvoller. Het loont dus om in te zetten op competenties, zowel voor het beleid, de ondernemer zelf, als zijn of haar sociaal netwerk.
Meer aandacht voor technische en managementcompetenties in het curriculum van de basisopleidingen en stimulerende managementprogramma’s voor starters zouden helpen de competentieportfolio te versterken, net als meer inzetten op bijscholing en vervolmaking. Ook de ondersteunende rol van het professioneel netwerk van de ondernemer verdient aandacht.
Belangrijk is dus dat de ondernemer alert is voor de samenstelling van zijn of haar competentieportfolio en versterking zoekt wanneer dat nodig is. Terzelfdertijd moet hij of zij oog hebben voor de uitbouw van een sociaal netwerk en dit proberen te verbreden of maximaal aan te spreken. De omgeving (verenigingen, adviseurs, familieraad) vervult een belangrijke ondersteunende en stimulerende rol en kan een aanbod creëren dat daarop inspeelt.
Competentieportfolio en ondernemerschap
Een ondernemer die zwak scoort op één of meerdere aspecten van de competentieportfolio, heeft ook een zwak resultaat voor de werkbaarheid van het werk. Hij of zij acht zich daarnaast minder in staat de job vol te houden tot het pensioen, is minder tevreden met de keuze voor het zelfstandig ondernemerschap en heeft minder groeiperspectieven.
Enkele aanvullende cijfers
- Het aandeel zelfstandige ondernemers dat zich bijschoolt neemt gestaag toe tot ongeveer 52% van de Vlaamse ondernemers. Hoe hoger het basisopleidingsniveau, des te hoger de mate van bijscholing. Toch blijft voor iets minder dan de helft (48%) van de ondernemers bijscholing ongebruikelijk. In deze groep treffen we naar verhouding meer mannelijke, oudere, en midden- of kortgeschoolde ondernemers aan.
- Bijna de helft van de ondernemers (46%) voelt zich in alle omstandigheden voldoende vaktechnisch opgeleid. Daarentegen signaleert 8% van de zelfstandigen een ernstig vaktechnisch competentiedeficit. In deze groep treffen we naar verhouding meer vrouwen, jongere ondernemers, starters en ondernemers uit de landbouwsector aan.