In de Vlaamse begroting 2020 kunnen vooral de gemeenten op een stevige financiële ondersteuning rekenen. Dat blijkt uit de jaarlijkse begrotingsevaluatie van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV). Hoewel gemeenten € 18,3 mln moeten besparen, ontvangen zij € 166,6 mln (41%) van de uitgaven voor nieuw beleid. Snoeien in de uitgaven gebeurt vooral in de subsidies voor ondernemingen (€ -181,4 mln) en vzw’s (€ -101,5 mln) maar ook de Vlaamse administratie moet besparen op lonen en werkingsmiddelen (€ -113,9 mln). De subsidies voor huishoudens nemen af met € 50 mln.
Hoewel deze eerste begroting van de nieuwe Vlaamse Regering nog niet alle beleidsintenties bevat, wordt duidelijk voorrang gegeven aan de lokale besturen. Op heel wat andere posten wordt flink bespaard. Positief is dat de investeringen ontzien worden: dat is belangrijk willen we meer welzijn en welvaart voor Vlaanderen creëren.
Danny Van Assche, voorzitter SERV
Gemeenten krijgen grootste deel van koek
De Vlaamse Regering creëert heel wat beleidsruimte door € 562,7 mln te besparen. Om de nieuwe beleidsruimte in te vullen, voorziet de regering € 404,9 mln. De subsidies voor lagere overheden vormen hiervan een belangrijk deel. De besparing die gemeenten krijgen opgelegd is minimaal. Zij worden niet langer gecompenseerd voor inkomstenverlies door de vrijstelling van een deel van de onroerende voorheffing. Die maatregel brengt € 18,3 mln op. Daar staat tegenover dat het nieuwe beleid van de Vlaamse Regering hoog inzet op de subsidies naar lokale overheden. De nieuwe beleidsinitiatieven bij het Gemeentefonds zijn goed voor € 130,8 mln.
Daarnaast is een Open Ruimte-Fonds opgericht dat vooral landelijke gemeenten ondersteunt. In totaal zal dit fonds in de loop van de gehele legislatuur gecumuleerd uitkomen op € 417 mln, waarvan € 31,2 mln in de begroting 2020 is opgenomen. Tel daarbij nog kleinere beleidsinitiatieven en de totaalsom voor gemeenten komt uit op € 166 mln. Dat bedrag komt bovenop de decretale groei van het Gemeentefonds. Het Gemeentedecreet voorziet immers al een jaarlijkse groei van het fonds met 3,5% wat dit jaar neerkomt op € 96,7 mln.
Doelgroepkorting moet flink inleveren
De zwaarste impact zien we bij het beleidsdomein Werkgelegenheid en Sociale Economie (WSE). De grootste besparing gebeurt in de subsidies aan ondernemingen. Die ingreep is met € 181,4 mln goed voor bijna een derde van alle besparingen van de Vlaamse Regering. Vooral de doelgroepkorting voor werkgevers die jongere en oudere werknemers in dienst hebben moet het met € 110 mln minder doen.
Eén vijfde van de besparingen (€ 113,9 mln) moet komen van de Vlaamse overheid door lonen en werkingsmiddelen te beperken. De subsidiestromen naar vzw’s nemen af met iets meer dan € 100 mln. Huishoudens krijgen een besparing te verwerken van net geen € 50 mln. In de beleidsdomeinen Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI) en Cultuur, Jeugd, Sport en Media (CJSM) hebben de besparingen de grootste betekenis in vergelijking met hun totale uitgaven.
Nood aan meer investeringen
De sociale partners van de SERV vinden het positief dat de Vlaamse Regering bij de besparingen de investeringen grotendeels ontziet. Toch trekt de Vlaamse Regering niet volop de kaart van de investeringen. Er zijn immers geen garanties dat de extra middelen voor de lagere overheden zullen aangewend worden om effectief te investeren. De SERV blijft daarom zijn vraag herhalen voor meer overheidsinvesteringen op alle niveaus. Meer investeringen zijn cruciaal voor de Vlaamse economie.