Informatiedossier Gazellen: groei en organisatie

Gazellen zijn ondernemingen die op korte tijd snel groeien. Waar hun groei vandaan komt en hoe ze zich organisatorisch aanpassen werd door de Stichting onderzocht. Het rapport van het eerste deel van het onderzoek is nu klaar. Daarin werd na en literatuurstudie een statistische analyse gemaakt van de ondernemingen die in de periode 2003-2009 minstens één keer Trends-Gazelle zijn geweest. Er werd van 10 Gazellen een case-study gemaakt.

In het voorjaar van 2011 wordt een tweede luik afgewerkt, waarbij de Trends-Gazellen van 2010 als een aparte populatie worden opgenomen in de nieuwe editie van het IOS-onderzoek.

Op het eerste zicht lijken Gazellen redelijk goed op alle andere ondernemingen: ze komen voor in alle sectoren met zelfs een lichte oververtegenwoordiging van de industrie, ze zijn niet speciaal jong (hun gemiddelde leeftijd ligt 5 tot 6 jaar hoger dan gemiddeld) en ze zijn niet echt klein of zeer groot: 80% van de gazellen heeft 10 tot 199 werknemers.

De gazellen zijn dus maar zelden hoogtechnologische startups. Maar innoveren doen ze allemaal, en dan zijn er veel die (hoog-)technologische nieuwigheden toepassen in hun product of dienst, zonder dat ze die daarom zelf hebben ontwikkeld.

Het succes van de gazellen zit in hun marktstrategie en de ondernemingsstrategie. De Trends Gazellen slagen er in om een nieuwe evolutie in de markt op te pikken, om een kans te zien en te grijpen. De marktinzichten of mogelijkheden worden door andere ondernemingen aangereikt, of ontstaan uit samenwerking. Er is daardoor vaak geen eenduidig innovatiemoment aan te geven: de vernieuwing komt vaak voort uit een combinatie van de beschikbaarheid van nieuwe techniek of technologie, de economische omstandigheid en de vraag. Daarnaast is er het ondernemerschap, die leidt tot een bedrijfsstrategie die expliciet op groei gericht is. De sterke wil tot groeien gaat gepaard met een bereidheid van de ondernemer om op en bepaald punt de dagelijkse productie los te laten: het ondernemer wint het van het ambacht.

Een groeiende onderneming, die vaak en vrij organische, spontane structuur heeft, zal na verloop van tijd meer structuur, hiërarchie en standaardisering invoeren om de afstemming te verzekeren. Voor gazellen die al langer bestaan en een bureaucratische structuur hebben kan de doorstart waardoor ze gazelle zijn geworden vaak aanleiding geven tot een herschikking van de organisatiestructuur. Dat kan een structuur die meer geënt is op de sociale innovatie, maar vaak blijft de organisatiecultuur dezelfde. Wel wordt er opvallend vaak een beroep gedaan op competentiemanagement om aan de nieuwe uitdagingen van het personeelsbeleid te kunnen beantwoorden.