Samen werken aan materialen en energie. Aanpak en werknemersbetrokkenheid in acht ondernemingen.
Dit onderzoek bekijkt hoe het sociaal overleg en de betrokkenheid van werknemers transities rond materialen en energie in ondernemingen ondersteunen en bevorderen.
Wat onderzoeken we?
Dit rapport beschrijft (1) hoe het bedrijfsbeleid en de maatregelen op het vlak van materialen en energie eruit zien in acht bedrijven en (2) welke rol werknemers en hun vertegenwoordigers daarbij spelen. Het rapport bevat tevens een synthese van de bevindingen over alle cases heen en eindigt met een aantal slotbeschouwingen. s?
Werkwijze
Het onderzoek vond plaats bij acht bedrijven van diverse grootte en uit uiteenlopende sectoren: BelOrta, BOSS paints, Colruyt Group, Norbord, Nnof, Nyrstar Balen/Overpelt, TE Connectivity en Volvo Trucks. We hielden gesprekken met bedrijfsverantwoordelijken, waaronder de milieucoördinator, en met werknemersafgevaardigden en werden rondgeleid in het bedrijf.
Resultaten
In het rapport komen we tot de volgende bevindingen:
Samen werken aan materialen en energie gebeurt bij de bedrijven met inzet van iedereen in de onderneming. Materialen en energie zijn deel van de bedrijfsvoering én de bedrijfsfilosofie. De ondernemingen zijn permanent op zoek naar minder en beter materiaal- en energiegebruik of duurzame alternatieven. Geleidelijk verschuift hun aandacht rond materialen en energie van de voorziening voor processen en diensten naar het dagelijks operationeel gebruik en de input in producten en diensten. Er zijn aanzetten naar klimaatneutraliteit en circulaire economie.
Ze spelen in op de wettelijke verplichtingen maar hebben zelf ook economische, ecologische en sociale motieven. Hun beleid wordt geconcretiseerd via eigen competitiviteits- en verbeterprogramma’s; zorgsystemen voor kwaliteit, veiligheid, milieu en energie en vrijwillige engagementen met de overheid of derden bijvoorbeeld een energiebeleidsovereenkomst of charter duurzaam ondernemen. Ze zetten ook in op samenwerking en uitwisseling met andere bedrijven en platformen. De inspanningen lonen volgens hen op ecologisch, economisch en sociaal vlak en soms ook breder voor de samenleving. De bedrijven beklemtonen de wens van een proactief, samenhangend, stabiel overheidsbeleid rond materialen en energie met een duidelijke langetermijnvisie en ondersteuning van hun acties.
Het beleid rond materialen en energie wordt uitgezet door het topmanagement samen met de milieucoördinator, de energiemanager en de infrastructuur- en technische dienst. Bij de uitrol worden afdelingsmanagers, teamleiders en medewerkers betrokken. De bedrijven zetten in op een dialoog met de werknemers en de werknemersafgevaardigden. Deze dialoog is een troef. De medewerkers zijn immers betrokken partij, beschikken over belangrijke kennis en informatie en kunnen nieuwe ideeën aandragen omdat ze dagelijks met de producten, processen en installaties werken. Het past in de open bedrijfscultuur en de open bedrijfsorganisatie die in alle bestudeerde bedrijven worden nagestreefd. Materialen en energie zijn niet onmiddellijk onderwerpen die tot de klassieke sociale materies behoren waar werknemersafgevaardigden zich op toeleggen, maar ze zijn erin geïnteresseerd en worden er in de bestudeerde bedrijven over geïnformeerd of via een aantal kanalen actief bij betrokken.