Rij- en rusttijden in de goederentransportsector

Project status
Afgerond

We onderzochten in 17 transportbedrijven in Vlaanderen hoe de nieuwe, erg complexe Europese richtlijn voor rij- en rusttijden (2007) in de praktijk wordt omgezet. Hoe slaagt men erin performantie van bedrijfsvoering te combineren met het aandacht voor kwaliteitsvolle jobs?

Wie rijdt, moet ook rusten. In Europa is zowel het personen- als het goederenvervoer gebonden aan een aantal beperkingen van de rijtijden van de chauffeurs en een aantal minimumvereisten van hun rusttijden. De regels over hoe dit moet gebeuren zijn vastgelegd in een Europese verordening die identiek geldt binnen alle Europese lidstaten. Sinds april 2001 zijn er een aantal wijzigingen in deze Europese verordening doorgevoerd. De Stichting Innovatie & Arbeid zet in dit informatiedossier de regels inzake rij- en rusttijden en wijzigingen daarin op een rijtje. Op basis van 17 bedrijfscases, bestaande uit interviews met bedrijfsleider, transportplanners en chauffeurs, worden de gevolgen van deze wijzigingen voor de bedrijven en voor de chauffeurs in de sector van het beroepsgoederenvervoer over de weg uitgebreid beschreven.

In Europa mogen chauffeurs noch in het personenvervoer, noch in het goederenvervoer onbeperkt rijden. Ze moeten regelmatig een rustpauze inlassen. De regels over hoe dit moet gebeuren, zijn vastgelegd in de Europese verordening 561/2006 inzake rij- en rusttijden. De nieuwe verordening is sinds 11 april 2007 van kracht en kwam in de plaats van verordening 3820/85, die volledig werd ingetrokken.
De verordening heeft tot doel de verkeersveiligheid te verhogen, de arbeidsomstandigheden van de chauffeurs te verbeteren, bij te dragen aan de eerlijke concurrentie tussen transportbedrijven en te leiden tot betere controles van de rij- en rusttijden.
De nieuwe verordening wijzigt een aantal regels in verband met de rijtijden en de rusttijden. Maar ze zorgt ook voor de invoering van de digitale tachograaf en uitgebreide controlemogelijkheden. Dit maakt dat de nieuwe verordening een belangrijke impact heeft op de sector.

Wat onderzoeken we?

Het project had tot doel na te gaan of de verordening in de praktijk ook de doelstellingen behaalt die voorop werden gesteld. Het project focust enkel op het goederenvervoer voor derden, ook wel het beroepsgoederenvervoer genoemd. In deze sector gelden de regels inzake rij- en rusttijden voor het besturen van alle voertuigen met een maximum toegelaten massa van meer dan 3,5 ton.

Werkwijze

Een eerste fase van het onderzoek bestond uit het grondig analyseren van de nieuwe verordening inzake rij- en rusttijden en het voeren van gesprekken hierover met deskundigen op het terrein. In een tweede fase werden bedrijfscases uitgevoerd. Er werden 17 bedrijven in Vlaanderen gekozen op voorstel van de sociale partners. De bedrijven verschillen qua grootte, bestemming (nationaal, internationaal, cabotage), type vervoer (algemeen vervoer, groepage, distributie, …) en type goederen (tank, vaste bulk, container, stukgoederen/pallets, …). In deze bedrijven werden gesprekken gevoerd met de bedrijfsleiding, transportplanners, chauffeurs en werknemersvertegenwoordigers. Ten slotte werden ook gesprekken gevoerd met controleurs van de drie belangrijkste bevoegde controlediensten op het vlak van de rij- en rusttijden: FOD Mobiliteit en Vervoer, Federale Politie en FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.

Timing

De resultaten werden gepubliceerd in november 2008.

Resultaten

Niet alleen de regeling is veranderd, er is ook tegelijk een digitale tachograaf ingevoerd waardoor de controle veel strikter is en de marges vervallen. Chauffeurs hebben nu meer rusttijd, maar geraken vaker niet meer op tijd thuis en moeten onderweg rusten. Het tekort aan uitgeruste parkings is nijpend. Chauffeurs kunnen hun rusttijden nu moeilijker afstemmen op hun ervaren vermoeidheid. Ze ervaren de controle ook als een vermindering van hun autonomie.

Er blijkt ook een gebrek aan kennis over de nieuwe regels, zowel bij de chauffeurs als bij de controleurs in de diverse landen. De beperkte pakkans laat nog teveel mogelijkheden open tot omzeilen.