Indicator Innovatieve arbeidsorganisatie

Project status
Afgerond

De Stichting Innovatie & Arbeid stelde een 'Indicator Innovatieve Arbeidsorganisatie' op. Met deze indicator willen de sociale partners samen met de Vlaamse Regering de evoluties inzake nieuwe organisatieconcepten in Vlaanderen kunnen opvolgen (= doelstelling 4 van het Pact 2020 over innovatie).
De indicator bestaat uit een berekening van een reeks gegevens uit de European Company Survey van Eurofound. De indicator staat voor het jaar 2013 op 27,9%. De volgende berekening is in 2018 gepland.

Opbouw van de indicator

Voor de opbouw van de indicator is dezelfde werkwijze gevolgd als voor de Indicator Competentiegerichte ondernemingen 2020, die op basis van onze IOA-enquête als monitor dient voor Pact 2020.

We kozen daarbij voor een pragmatische aanpak. Op basis van beschikbare gegevens maakten we een selectie van eigenschappen die de best mogelijke benadering zijn van een innovatieve arbeidsorganisatie.

We vertrokken van de studie die in opdracht van de Europese Commissie is gemaakt. Deze geeft een overzicht van bestaande definities die werden afgetoetst aan bestaande, beschikbare data. De berekening van de indicator gebeurde op basis van data van de European Company Survey, een telefonische enquête die elke vier jaar gehouden wordt in de volledige EU. Dit is vandaag de enige enquête die voor Vlaanderen voldoende benodigde kenmerken van organisaties opvraagt om een indicator te kunnen opmaken.

We baseerden zowel de selectie van de variabelen als de manier waarop een tweedeling is gemaakt op de werkwijze voor ICO2020. Bij elke variabele wordt meteen de gebruikte tweedeling aangegeven: 1, aanwezig of 0, niet aanwezig, op basis waarvan er verder gerekend wordt. We houden enkel rekening met de ‘positieve score’, missings worden als ‘niet gescoord’ beschouwd.

Drie types van kenmerken

We opteerden voor een indicator samengesteld op basis van drie dimensies:

  1. de mate waarin een innovatief veranderingsproces in de onderneming of organisatie wordt doorgevoerd,
  2. de aanwezigheid van bepaalde organisatiekenmerken en
  3. de uitkomsten van de nieuwe manier van organiseren.

Om positief te scoren moeten ondernemingen en organisaties voor de drie types criteria een vastgelegde minimumscore behalen.

27,9% IAO-ondernemingen in Vlaanderen

In de tabel hieronder lichten we de kenmerken per dimensie toe en geven we de cijfers weer voor 2013.

Overzicht van de deelaspecten van de IAO-indicator en berekeningswijze

Proceskenmerken
A Er zijn nieuwe of in belangrijke mate verbeterde processen ingevoerd 32,5% minstens
1 van de 2
48,7%
Organisatievernieuwing werd doorgevoerd 36,9%
Organisatiekenmerken
B Daling van het aantal hiërarchische niveaus bij gelijkblijvend of stijgend aantal werknemers 1,7% minstens
1 van de 2
30,5%   

Minimaal
3 van de 5

53,1%

      

Gelijk blijven van het aantal hiërarchische niveaus bij stijgend aantal werknemers 28,0%
C Werknemers hebben autonomie over planning en uitvoering van dagelijkse taken 35,9% minstens
1 van de 2
44,7%
Teamwerk wordt toegepast en teams hebben autonomie taakverdeling 22,7%
D Opleiding tijdens de werkuren voor minstens de helft van de werknemers 14,3% minstens
1 van de 2
33,7%
On-the-job training voor minstens 60% van de werknemers 32,2%
E Opleiding met oog op verwerven vaardigheden voor een andere job 41,5% 1 van de 2 62,2%
… met het oog op jobrotatie 52,2%
F Regelmatig overleg tussen werknemers en hun direct leidinggevende 79,7% minstens
1 van de 2
82,4%
Regelmatige personeelsvergaderingen voor alle werknemers 49,3%
Kenmerken op het vlak van uitkomsten
 G  Werknemers zijn gemotiveerd  82,9% Minstens
2 van de 3
93,3%

Beide
aanwezig

40,9%

Absenteïsme is laag  80,2%
Werknemers blijven bij de onderneming  90,4%
H Toename van de arbeidsproductiviteit of  28,9% minstens
1 van de 2
44,5%
toename van de productie 35,9%
TOTAAL: 

 27,9%

Gezien de indicator is berekend op basis van een Europese enquête, kan de berekening ook gemaakt worden voor alle Europese lidstaten en een aantal bijkomende landen. De IOA indicator per land vindt u in de volgende tabel.

IOA Indicator EU-landen (met bijkomende landen die deelnemen aan de Eurofound-enquête)

Land IOA Indicator Land IOA Indicator
Belgium 28,9% Malta 31,8%
Bulgaria 26,0% Netherlands 34,9%
Czech Republic 36,1% Austria 53,7%
Denmark 47,8% Poland 32,2%
Germany 38,0% Portugal 24,9%
Estonia 43,1% Romania 26,0%
Ireland 48,2% Slovenia 44,2%
Greece 23,2% Slovakia 31,3%
Spain 24,1% Finland 61,1%
France 26,3% Sweden 62,1%
Croatia 22,7% United Kingdom 43,7%
Italy 16,4% Iceland 49,0%
Cyprus 22,6% Montenegro 35,8%
Latvia 34,5% The former Yugoslav Republic of Macedonia 47,5%
Lithuania 34,2% Turkey 35,2%
Luxembourg 23,2% Totaal 35,0%
Hungary 23,7%    

Bron: Eurofound, European Company Survey 2013, eigen berekening. N = 544, ondernemingen in België die in het nederlands op de vragen hebben geantwoord.