Op basis van de grootschalige driejaarlijkse werkbaarheidsmeting bij 12.000 werknemers en 2.700 zelfstandige ondernemers brengt de SERV-Stichting Innovatie & Arbeid nieuwe cijfers uit over acute psychische vermoeidheid in Vlaanderen (meting 2016). Acute psychische vermoeidheid kan na verloop van tijd leiden tot afwezigheid op het werk door burn-out.
12% van de Vlaamse werknemers (= 280.000) en 11% van de zelfstandige ondernemers (= 40.000) hebben last van acute psychische vermoeidheidsproblemen. Ze zijn wel aan het werk, maar de hoge werkdruk, emotionele belasting, gebrek aan autonomie en/of flexibiliteit maken dat ze minder goed functioneren. Ze zijn regelmatiger ziek, overwegen sneller van werk te veranderen en vrezen niet te kunnen doorwerken tot aan hun pensioen. Uiteindelijk kunnen deze klachten een burn-out veroorzaken. Beroepsgroepen zoals onderwijspersoneel, kortgeschoolde arbeiders en (midden)kaders kampen meer dan andere werknemers met dergelijke klachten. Een beleid van werkstresspreventie en re-integratie kan voor werknemers, werkgevers en zelfstandige ondernemers het verschil maken.
Hans Maertens, voorzitter SERV: “Werken aan werkstress vraagt een meersporenaanpak. Elke sector, onderneming en individu heeft baat bij een aanpak die afgestemd is op de eigen noden. Ter ondersteuning is er het actieplan werkbaar werk van de Vlaamse sociale partners in de SERV. Via dit actieplan willen we onder meer innovatieve arbeidsorganisatie en coachend leiderschap versneld ingang doen vinden in bedrijven en organisaties in Vlaanderen. Een vernieuwende aanpak komt de werkbaarheid van jobs en de duurzame inzetbaarheid van mensen ten goede.”
Ook bij jongeren, maar meer bij ouderen
Bij de -30-jarigen kampt 10% van de werknemers met acute psychische vermoeidheidsproblemen. Bij de 50-plussers is dat 13%. De klachten komen voor in alle leeftijdsgroepen maar de kans neemt toe met de leeftijd. Tussen mannen en vrouwen blijkt er geen verschil.
Significante verschillen tussen beroepsgroepen en sectoren
Kortgeschoolde arbeiders hebben meer last van acute psychische vermoeidheidsproblemen (14,2%) dan geschoolde arbeiders (12,2%). Onderwijsmedewerkers (14,3%) hebben het hoogste risico op klachten. Ook (midden)kaders (14%) lopen meer kans op acute psychische vermoeidheidsproblemen. Vooral in de post- en telecomsector, de zakelijke dienstverlening en de financiële sector liggen de klachten hoger dan voor de hele Vlaamse arbeidsmarkt.
Bij de zelfstandige ondernemers ligt het aandeel klachten hoger als er in de toekomst een vermindering van opdrachten of stopzetting van de zaak te verwachten is.
Vooral door hoge werkdruk en tekort aan managementcompetenties
Vooral de hoge werkdruk weegt zwaar door bij werkenden die kampen met acute psychische vermoeidheid: bij werknemers verhoogt het risico hierdoor meer dan zes keer, bij zelfstandige ondernemers meer dan vijf keer. Maar ook emotioneel belastend werk en niet goed gecoacht worden door de direct leidinggevende geven dubbel zoveel kans op acute psychische vermoeidheid
Voor zelfstandige ondernemers is een tekort aan competenties wat betreft management en het beheer van het bedrijf of organisatie een belangrijke risicofactor.